طایفه ته کر

طایفه ته کررابهتربشناسیم.معنی ته کرچیست؟

طایفه تاکر (ته کر)

یکی از طایفه های اصیل سیستان و ایران ، طایفه تاکُر میباشد.((به قلم آرش آذری))

تاکر که در نوشتن به صورت :تاکر،تکُر،ته کُر،تاکُر نوشته می شود ولی یک جور خوانده می شود و یک معنی دارد به این صورت (ت –ً ک –ُ ر ) ولی در برخی جاها به صورت (تکور،تکوری،تکری،تاکری) نیز نوشته شده است که این شیوه های اخیر شاید به دلیل انتساب به ده تاکر (تکر) در سیستان باشد که با (ی) نسبت و تعلق امده است.

از آنجا که یافتن ریشه و دلیل و یا وجه تسمیه این واژه برایم خیلی مهم بود و به منزله ی ادای دین به طایفه ی مادری و زادگاهم بود خیلی جست و جو کردم و از فرهنگ لغات عمید و دهخدا تا یَِشت های زرتشت و ریگ ودای مقدس هندوها و آوانگاری پهلوی را رصد کردم و در نهایت به جمع بندی محکم و قابل استنادی رسیدم.

از ابتدا فکر میکردم که باید معنای کلمه (تَکُر) را در ماخذ قرار دادن (تک) بررسی کنم و به معانی همچون (تک بُرو یا تک اُ ر) که به معنای طایفه یا ایل تک و جدا هم معنی می دهد فکر می کردم و وقتی (ته کر) را به صورت (تُه+ کُر) بررسی کردم متوجه نکته جالبی شدم چرا که در وازگان اصیل آریایی و اوستایی (کَر،کُر،کِر) همگی به معنای ارتفاع و بلندی و در واقع جای بلند میباشد و وقتی (تَه) به ان اضافه می شود اگر ((تَه)) را براساس نظر عمید (فرهنگ لغات) بگیریم به معنای پایین جای بلند یا بعبارتی پای کوه یا کنار و پایین جای مرتفع و بلند یا همان جلگه باید در نظر داشته باشیم اما وقتی با دوستان فرزانه ام استاد حسین ن*ژاد به بررسی کلمه (ته کر) پرداختیم به نکته زیبایی برخوردیم که (تَه) معنای ته بلندی یا آخرین نقطه بلندی را می دهد و مصادیق اثبات آن از وازه یا کلمه (گردن) بهره گرفتیم که در اصل اوستایی یا اریایی به صورت (گه یری تَن)(gairyatana) بوده و به (گَرتَن) و (گردن) تبدیل شده است و این در زبان فارسی در تغییر و تطور زبان بسیار است که جای (ت) و (د) عوض می شود مثل آناهید که آناهیت (آناهیتا) بود و به آناهید و ناهید تبدیل شده است.

در اصل (گردن) به معنای بالاترین قسمت بدن گفته می شود و معنی آن نیز همین است ،(گ وک) در زبان بسیار به هم تبدیل شده اند و حرف (ک) چه به فتحه یا کسره یا ضمه باشد در کنار (ر) به صورت (کُر- کِر-کَر) معنای جای بلند را می دهد که مصداق عینی آن شهر کِرمان یا کَرمان خودمان است که معنی آن جای بلند است و وقتی با مفهوم معکوس (ته) کنار هم قرار بگیرد (تَه کُر) به معنای اوج و بلندی و عظمت یا جای مرتفع می باشد لازم بذکر است در شهرستان نور مازندران نیز روستای تاریخی ته کر است که آن هم در مرتفع ترین جای منطقه قرار دارد و وقتی آن را در کنار کلمه (تَکَل) به معنای مرد جوان و بلند قرار دهیم ته کر می تواند به معنای بالابلند و جوانمرد نیز معنی دهد و این مورد اخیر را بهتر است توضیح دهم که (ر) و (ل) در زبان فارسی بسیار به هم تبدیل می شوند که در اصل (تَکَل) با (تَکَر) فرقی نداشته و معنی جوانمرد و بالابلند و بالا همت می دهد.

لازم بذکر است که در زبان فارسی و هندی و حتی در کتاب مقدس هدوها که همان (ریگ ودا) میباشد کلمات و واژگان مشترک فراوان با زبان اوستا یا فارسی کهن دارد و حتی برخی حروف در ریگودا با حروف دیگر در اوستا یک معنی دارند.

بعنوان مثال (سند) در ریگ ودا با (هند۹ در اوستا یک معنی دارد یا بعبارتی حرف(س) در کتاب مقدس و زبان هند با (ه) در زبان ایرانی و اوستا یک معنی دارد . واز آنجا که در سرزمین مقدس سیستان و هند امروزی تعلقات فراوان تاریخی وجود دارد و در اصل فرهنگ هندی نشات گرفته از فرهنگ ایرانی است و از سویی روزگاری که آبادانی و جلال و شکوه سیستان بوده است قطعا سرزمین سیستان یا همان نیمروز یا زابلستان شامل هند و پاکستان و افغانستان و بخش های شرقی ایران عزیز بوده است و وجود طایفه قدرتمند (تاکور) در هند است احتمال زیاد با طایفه (ته کر) هم ریشه باشند و بوی*ه اینکه کوه های بلند افغانستان و هندوستان و نقاط

مرتفع سیستان از جمله کوه خواجه که محل زندگی طایفه ته کر بوده است می تواند اصالت این ادعا را اثبات نماید

که (ته کر) به معنای انتهای بلندی و اوج عظمت یا جوانمردی می تواند معنی و تعریف

درستی برای بخشی از مردمان شریف سیستان که خود وا********زه سیستان نیز به سرزمین

مردان مرد است باشد و ته کر نیز یکی از این جوانمردیها را معنی می کند .و اوج مردی و

شجاعت را معنی دهد افتخاری برای یک طایفه نیست بلکه برای یک قوم و سرزمین است .

نکته دیگر اینکه وقتی در خصوص واژه و یا کلمه (تَه کُر) یا طایفه ته کر به بزرگانی همچون کدخدا حاج فیض محمد امیدزاده (تاکر) ،کدخدا گل محمد ته کر و ملاعباس آذری و میردوست رضویان و سایرین صحبت کردم و از خاطرات و محل سکونت طایفه تَه کُر پرسیدم متوجه شدم که در خصوص خود ریشه طایفه ته کر نیز اقوال و روایات بسیار است. گروهی عقیده دارند که تَه کُرها از ارتفاعات کرمان امروزی (که درواقع سیستان و کرمان و خراسان یک حوزه تاریخی و فرهنگی بوده اند ) در سیستان سکنی گزیده اند و برخی عقیده دارند که از لرستان و بویژه ممسنی و ایل غیور ممسنی هستند و یک استناد آنها به ازدواج پشت هفتم جوانان امروز ته کر که از تیره شاجان شاه دوست هستند یعنی ویسی که با یکی از ۴ دختر یک خانواده لر ممسنی ازدواج نموده است می باشد.

اما قول محکم تر و گزیده تر آن است که طایفه ته کر که از اصیل ترین طوایف سیستان می باشد در اطراف هامون و کوه خواجه سکنی داشته است و به دلیل زندگی عشایری و دامژروری (که در گذشته تمام سرزمین ایران عشایر بوده اند و بعد روستا و شهرنشین شده اند ) باید محل بیتوته و زندگی خود را در مکان هایی به نام (تختک) به گونه ای می ساختند که اگر باران یا سیل می آمد و هامون طغیان می کرد به انها گزندی نمی رسید یعنی در بالاترین نقطه که همان معنی (کُر) است و از سوی دیگر به دلیل زندگی ییلاق و قشلاق به سرزمین افغانستان امروزی (که در اصل سرزمین ایران مقدس و بخشی از سیستان می باشد) برای چرای دام باید نقاطی را می یافتند که دام هایشان چرا نمایند که به گفته بزرگان طایفه افرادی همچون شاه جان و شاه دوست حسین (پدر پدربزرگ حاج محمد امید زاده)

در منطقه ای معروف به چوخون سور افغانستان فعلی مشرف به دشت کریم کشته رفت و آمد داشته و بعد از جدایی آن سرزمین از ایران نیز با مجوز رسمی به آنجا و کوه های بلندش برای تهیه و چرای دام ها می رفتند و چون در مجموع هم در کوه خواجه یا تختک ها یا مسیر زندگی باید بالاترین نقطه را انتخاب می کردند به لحاظ جغرافیایی و هم به لحاظ اجتماعی مردمانی شجاع و بالابلند و تنومند بودند انها را (تَه کُر) می خواندند به معنی جوانمرد و جوان بالا بلند و کسی که همیشه در اوج است .

بعبارت ساده تر (تَه کُر) به معنی کسی که همواره در اوج و در بالا زندگی می کند هم از لحاظ جغرافیایی و هم از لحاظ اجتماعی و اخلاقی و از همین روست که طایفه تاکور (تَه کُر) هند از معروفترین و برجسته ترین طایفه ها هستند و در سیستان نیز از بزرگی و بزرگ منشی افرادی چون عباس پدر شاه جان و ویسی پدر بزرگ او داستان ها بسیار است که در آینده به ان خواهیم پرداخت و در همین استان گلستان نیز کسی را نمی توان یافت که از افرادی چون حاج محمد امیدزاده ، حاج فیض محمد امیدزاده(ته کر) در مینودشت و آقای میر دوست رضویان در گنبد ، آقای گل محمد تَه کُر و رسول تَه کُر در نگین شهر و ملا عباس آذری در مازندران (نکاء) و ... به نیکی یاد نکند و خدای ناکرده خاطره بدی داشته باشد که همگی اینها اثبات کننده آن واژه جوانمردی در معنی تَه کُر است.((تحقیق ونگارش:آرش آذری))