طایفه بر آفتابی
برآفتابی ها از تیره دشت موری بویراحمدی جزء یکی از چند طایفه قدرتمند بوده که هسته اولیه بویراحمد را تشکیل دادند،قدیمی ترین سندی که از انها ذکری به میان اورده" در صفحه 270 گفتار دوم کتاب فارس نامه ناصری اثر,مرحوم حسن حسینی فسای,می باشد که به دلیل همجواری با ایل باوی انها رایکی از چهارطایفه باوی بیان کرده که(اشتباه می باشد)همچنین کتاب تاریخ و جغرافیای خوزستان اثر مرحوم شوشتری" تدبیر کی زینعلی خون برآفتابی باعث شکست خان نویی و پیروزی نهایی بویراحمدی ها گردید(برای اطلاعات بیشتر به کتاب تحولات سیاسی کشور و جنگ گجستان 1342-1384 مولف اله بخش آذرپیوند انتشارات چویل مراجعه شود" ملا حداد پهلوان نامی و از قهرمانان جنگ سر کرته شر ح احوال ایشان در تاریخ نوشته "اخوند ملا نظر"بصورت مشروح امده است .درزمان اختلاف خوانین گرمسیر دوره مظفر خان ارویی برافتابی ها با تاکتیک نظامی"حفر تونل قلعه تاریخی دیل را فتح کرده و تحویل یکی از خوانین ارویی نمودن" . کی جمشید یزدانپناه تامرادی به نقل از پدرش کی غلامعلی می گوید : در زمان تقسیم بویراحمد میان خوانین بویراحمد سردسیر و گرمسیر"محمدطاهرخان"،از لحاظ جمیعت تامرادی و برافتابی برابر بودند تامرادی سهم خان های سردسیر و برافتابی ها سهم خان های گرمسیر گردیدند. به گفته محمود خان آریایی، برافتابی ها هر کس را می خواستند خان می کردند. این طایفه شاخص ، هنر و غرور،نجابت دارند ولی متاسفانه با هم تعامل نداشته و ندارند به همین دلیل متفرق بوده و بخش زیادی از قلمروشان در سردسیر و گرمسیر کهگیلویه به تصرف دیگران درآمد. جمعیت اصلی برافتابی ها معروف به" ساتهی" در شهرستان لردگان چهارمحال بختیاری ساکن بوده که ازنظر جمعیت ، نفوذ اداری و اقتصادی حرف اول را می زنند، علاوه بر پرداکندگی در استان قسمتی زیادی از آنها در رامهرمز و برازجان (به نام کمالی های باطولی) وجاهای دیگر سکونت دارند. این طایفه پس از سقوط رضاشاه در سال 1320و هرج و مرج در استان و کشور ، قربانی جاه طلبی عبداله خان ضرغامپور ، دشمنی و رقابت مظفرخان و ضرغام خان آریایی و ندانم کاری و ناسازگاری خودشان و کینه های گذشته دیگران از آنها گردید ، قلعه تاریخی شامبراکان متعلق به برافتابی ها بوده و" زمینهای مرغوبش، ثروت عظیم و اموال منقول برافتابی هادر حدود ده هزار دام از دشت مور تا شامبراکان" به غارت رفت خاستگاه اولیه برافتابی ها دشت مور از توابع گچساران می باشد و به شش گروه شناخته می شوند :
1- تش" ساتهی شامل:با منیری،حسنی این تیره پراکنده بوده ودر منطقه لردگان وکوهپایه وکمالی شهرستان برازجان مستقر می باشند
2- تش" باطولی شامل:در حومه گچساران ولشتر مستقر می باشند
3- ،تش "مشهدی (حسن ) شامل :(کی محمدیوسف)1-کا حسین 2-کا یاری 3-کا عیوضعلی4-ملاغیضان 5-کاممیرو6-کی محمدقاسم7-کاعلی حیدر8-کی دردی
4- تش" طاحسینی شامل :1 -کا غلام2 -کامهراب3-کاصیفور4-کاعزیزاله
5- تش "غیب الهی شامل :1-کی حسین علی 2-کی زینعلی 3-کاسلیمان
4-کادهراب5-کااسمائیل6-کاهمتعلی
7-کاعلی کرم 8- کاابول
به دلیل اختلاف میان اولاد کاسلیمان و" کی حسینعلی" ایشان کدخدای قدیم منطقه شامبراکان بوده و در زمان خلع واختلاف، ولی خان (ایل بیگ)وکریم خان بویراحمدی از معدود طرفداران ولی خان بوده اند. دارای املاک بسیار در منطقه سرد سیر(نرماب)وگرمسیر از جمله، روستای اسپر، شامبراکان ، رودبال ، بوده اند.
کهنسال ترین درخت روستای اسپر درخت نخلی با بیش از 170 سال قدمت در باغ اناری موجود می باشد، که بنام احیاء کننده آن کی حسینعلی برآفتابی معروف است." فرزندان ایشان به نامهای: 1-کی جونباز2 -کی مهراب3-کی سهراب به درخواست کی محمدعلی تامرادی(بهادر)دایی فرزندان کی حسینعلی به کوشک (برافتاب)مهاجرت کردندسپس کی سهراب پرندوار داماد ابراهیم خان اروین(پیلی)وباجناق عبداله خان ضرغامپور بوده در منطقه تنگ سپو اسکان نمودن
6- "وابستگان" برافتابی شامل: 1-سبزعلی اقا معروف به"باقرنژاد"اصلاازایل اقاجری هستند. 2 -خانواده حاج خوبیار باهوش اصلا"دیلی"می باشند. 3- اولاد علی پناه خان شامل خانوادهای(پناهی و پناهپور) 4- خانواده حاج سیاه مرد دهپونیان اصالتا" ملا کلبی" هستند 5- خانوادهای نرگسنژاد و جلیلزاده اصالتا از "طایفه جلیل" هستند 6- اولادشیخ موسی و شیخ عیسی اصالتا از طائفه "شیخ گلبار "هستند 7-طائفه طا عباسی .
در حال حاضر گرمسیر برآفتابی ها شامل (دشتمور<آبچیرک،آبتوت،چهاربیشه وانجیرسیاه> اسپر- شامبراکان- ارو- انجیر سیاه -پادوک ،خیراباد - لیشتر حومه گچساران) و(تنگ پیرزال -کوشک برافتاب-دستگرد-تنگ سپوحومه دهدشت می باشد)و سردسیر انها (چنار)می باشد
مردان جنگی و سرشناس امثال کی زینعلخون ملا حداد برآفتابی، کی سهراب پرندوار، کی سرمست زینل زاده، کی سالار شهبازپور، کی عباسقلی جبارنژاد، کی قهرمان پرنگ ، کی محمد خان پرندوار، کی اله کرم قنبری ملاشیرخان و ملا جهانبخش پرندوار،کی نجف دادی نژاد، کی امیرکارگرنژاد ، کاعلی داد یاری ، کا خسرو قیصری ، درویش معصوم خلیفه ای ، کی جانی حیدری ، ملا سیاه نجفی ، ملاجانی مهرابی ، ملا قمصورصیفوری(محجو)،کی عیوضعلی بخشنده ، ملاخوبیار باهوش ، کا نوذر نوروزنژاد ، کی محمدشریف پناهی، ملایوسف پرور،کا بهمن پرور، کی منصور برافتابی اسپر "کی ولی خان سلیمانی کشته شده،کی شکراله سلیمانی "
کی وحید برآفتابی